Настаўнік мовы вучыць дзяцей пісаць лацінкай
34-гадовы настаўнік з Магілёва, выкладчык беларускай мовы і літаратуры Юрыі Коласаўскі. Яго вучні лёгка камунікуюць па-беларуску, а дырэктар гімназіі баіцца гаварыць з ім на «трасянцы»
З першага дня сваёй працы ён кажа выключна па-беларуску. Дзеці настолькі да гэтага прызвычаіліся, што ў размове самі пераходзяць на мову і ў пазаўрочны час. «Прыемна, што яны кантактуюць са мной па-беларуску і ў сацыяльных сетках. Шасцікласнікі нават свае старонкі падпісваюць па-беларуску без нейкага адзнакавага заахвочвання з майго боку», — усміхаецца настаўнік.
Па-руску Юрый Уладзіміравіч кажа, але мала — у асноўным, са сваімі сябрамі-літоўцамі.
45 хвілін урока пралятаюць як адна. Вось гімназісты разважаюць пра аповесць Кузьмы Чорнага «Насцечка», потым складаюць крыжаванка і ўсім класам гуляюць у настольную гульню «Уся Беларусь», ліха адказваючы на пытанні пра гісторыю, геаграфіі, культуры краіны. Пасля пішуць невялікі тэст, правяраюць і ацэньваюць, як яго зрабілі суседзі.
У канцы ўрока працягваюць фразу, напісаную настаўнікам на дошцы аб тым, што яны сёння даведаліся новага, чаму навучыліся. Званок — і шосты ўрок скончаны, але ні адзін гімназіст ня вылятае куляй у калідор: падыходзяць да настаўніка, нешта ўдакладняюць, просяць падказаць. Апошняга школьніка прыходзіцца ці ледзь не прасіць ісці дадому.
Юрый Каласоўскі прызнаецца, што даваць на адным ўроку розны матэрыял — яго канёк. Напрыклад, на ўроку літаратуры — таксама бярэцца замацоўваць веды па культуры, геаграфіі, мастацтву. Гэта, лічыць настаўнік, павышае цікавасць дзяцей да вучобы.
Гульнявая форма — тое, што трэба, каб дзіця хацеў развівацца, пазнаваць нешта новае. І менавіта пра гэта павінны пытацца бацькі, упэўнены педагог.
«Звычайны бацькі пытаюцца« Што было Ў школе? »Ці« Што ты атрымаў сёння Ў школе? ». А Трэба: «Чаму ты сёння навучыўся?», — Кажа Юрый Уладзіміравіч, тлумачачы: так дзіця пачне дыялог і з задавальненнем раскажа пра ўсё бацькам, магчыма, нават задасць важныя пытанні.
Упершыню аб магчымасці транслітарацыі беларускага алфавіту лацінкай Юрый Каласоўскі распавёў сваім вучням 3 гады таму — акурат у Дзень роднай мовы. Кажа, не хацелася банальнасцяў і пафасных прамоваў.
«Я ім проста паказаў, расказаў, што гэта ўнармавана, што лацінкай і зараз карыстаюцца — у мінскім метро, напрыклад, — і ў іх вочы загарэлісь. Калі на наступным уроку засталося колькі свабодных хвілін, прапанаваў паказаць, як пісаць лацінкай. Было прыемна, калі некаторыя вучні папрасілі дазвалення пісаць лацінкай і дапамагчы ім рабіць гэта правільна», — кажа настаўнік.
Зараз ёсць гімназісты, якія пастаянна пішуць лацінкай — нават падпісваюць так сшыткі. Пры гэтым падчас напісання самастойных, кантрольных, праверачных работ — тых, за якія ставяць адзнаку — прытрымліваюцца адзінага арфаграфічнага рэжыму (кірыліцы). Навучальныя работы школьнікі вольныя пісаць, як ім зручней — на лацінцы або на кірыліцы.
Свабодна валодаюць лацінкай і ўвесь час яе выкарыстоўваюць у навучальных работах каля 10 вучняў, кажа педагог. На ўроках беларускай мовы і літаратуры гэта не перашкаджае ім пісаць і рабіць практыкаванні з падручніка ў адным тэмпе з аднакласнікамі. Яны настолькі да гэтага прызвычаіліся, што транслітарацыя на хаду з кірыліцы на лацінку і наадварот не выклікае ніякіх складанасцяў.
Лацінка — усяго толькі адзін з элементаў, якія ўзмацняюць цікавасць вучняў да вучобы, а не абавязковы асобны прадмет або факультатыў.
Каб падцяпліць цікаўнасць гімназістаў, педагог таксама навучыў дзяцей вітацца па-польску, па-літоўску, па-латышску, а таксама лічыць па-літоўску.
Такім чынам я імкнуся паказаць дзецям, што беларуская мова — не нейкая абстрактная рэч. Яна існуе гэтак сама натуральна, як польская мова для палякаў, для літоўцаў — лiтоўская, для ўкраінцаў — украінская і гэтак далей.
«Я акцэнтую ўвагу на тым, што ў кожнага народа ёсць мова, якая з’яўляецца яе ідэнтыфікатарам», — працягвае Юрый Уладзіміравіч.
